evrensel ahlakçılık ne demek?

Evrensel ahlakçılık, ahlaki ilkelerin ve değerlerin tüm insanlar için geçerli ve bağlayıcı olduğunu savunan felsefi bir yaklaşımdır. Bu görüşe göre, ahlaki doğrular kültürel, dini, coğrafi veya kişisel farklılıklardan bağımsız olarak evrenseldir.

Temel İlkeleri:

• Evrensellik: Ahlaki kurallar ve ilkeler herkes için aynıdır. Örneğin, cinayet işlemek veya yalan söylemek her durumda ahlaki olarak yanlıştır.
• Nesnellik: Ahlaki değerler öznel tercihlerden bağımsız olarak, nesnel gerçeklerdir. Bu, ahlaki yargıların kişisel inançlara veya kültürel normlara göre değişmediği anlamına gelir.
• Akılcılık: Ahlaki doğrular akıl yoluyla keşfedilebilir. Evrensel ahlakçılar, ahlaki yargılara ulaşmak için mantık, tutarlılık ve empati gibi akılcı araçları kullanırlar.
• İnsan Hakları: Evrensel ahlakçılık, genellikle insan hakları kavramıyla yakından ilişkilidir. İnsan hakları, tüm insanların doğuştan sahip olduğu ve vazgeçilemez haklardır ve evrensel ahlaki ilkelerin bir yansıması olarak kabul edilir.

Farklı Yaklaşımlar:

Evrensel ahlakçılık içinde farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Sonuççuluk (Utilitarizm): Bir eylemin ahlaki değeri, sonuçlarına göre belirlenir. En fazla sayıda insan için en fazla mutluluğu sağlayan eylem ahlaki olarak doğrudur. Bu yaklaşımla ilgili daha fazla bilgi için: Sonuççuluk (Utilitarizm)
• Ödev Ahlakı (Deontoloji): Bir eylemin ahlaki değeri, sonuçlarından bağımsız olarak, belirli ahlaki kurallara veya ödevlere uygunluğuna göre belirlenir. Örneğin, yalan söylemek her zaman yanlıştır, çünkü yalan söylememek bir ödevdir. Bu yaklaşımla ilgili daha fazla bilgi için: Ödev Ahlakı (Deontoloji)
• Erdem Ahlakı: Ahlaki davranışın, erdemli bir karakterin ifadesi olduğunu savunur. Dürüstlük, cesaret, adalet gibi erdemler, ahlaki davranışın temelini oluşturur.

Eleştiriler:

Evrensel ahlakçılığa yönelik bazı eleştiriler şunlardır:

• Kültürel Görelilik: Farklı kültürlerin farklı ahlaki değerlere sahip olduğu ve bu değerlerin evrensel olarak geçerli olamayacağı savunulur.
• Ahlaki Çatışmalar: Farklı evrensel ahlaki ilkeler arasında çatışma yaşanabileceği ve bu durumda hangi ilkenin öncelikli olduğuna karar vermenin zor olduğu belirtilir.
• Uygulanabilirlik Sorunları: Evrensel ahlaki ilkelerin karmaşık ve değişken durumlarda nasıl uygulanacağına dair belirsizlikler olduğu iddia edilir.
• Öznellik: Ahlaki değerlerin evrensel olduğu iddia edilse bile, bu değerlerin belirlenmesinde öznelliğin rolü olduğu savunulur.

Sonuç:

Evrensel ahlakçılık, ahlaki ilkelerin tüm insanlar için geçerli ve bağlayıcı olduğunu savunan önemli bir felsefi yaklaşımdır. Farklı yaklaşımları ve eleştirileriyle birlikte, ahlaki değerlerin doğası ve kaynağı üzerine süregelen tartışmalara katkıda bulunmaktadır.